Separacja

• nie wiem, jakie są różnice pomiędzy rozwodem a separacją
• mąż/żona nie podpiszą mi papierów separacyjnych
• mąż/żona zagrozili, że jak złożę pozew o separację, będę musiał/musiała płacić na niego/na nią alimenty
• koszty sprawy o separację są bardzo wysokie
• sprawa o separację trwa latami

Orzeczenie separacji nie jest warunkowane zgodą drugiego małżonka, albowiem to tylko i wyłącznie Sąd rozstrzyga, czy pozew o separację jest zasadny, czy też nie. Na podstawie dowodów (zeznań świadków, dokumentów, przesłuchania stron) ocenia czy zaistniały przesłanki do jego orzeczenia, tj. czy nastąpił całkowity rozkład pożycia małżeńskiego stron w sferze emocjonalnej, gospodarczej, fizycznej. Jeżeli stwierdzi, że nastąpił, to wówczas uwzględni powództwo (chyba że zachodzą szczególne okoliczności, ale są to sytuacje niezwykle rzadkie).

Domaganie się zasądzenie alimentów na rzecz drugiego małżonka nie jest sprawą prostą, albowiem małżonek, który ich żąda (w zależności od swojego zawinienia w rozkładzie pożycia małżeńskiego) musi wykazać, że na skutek separacji znalazł się w niedostatku albo że separacja pociąga za sobą istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej.

Koszty sprawy o separację nie są wysokie przede wszystkim w przypadku złożenia pozwu o separację bez orzekania o winie i zajęcie analogicznego stanowiska przez drugiego małżonka. Jeżeli sąd orzeknie separację bez orzeczenia o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego, powód, który uiścił opłatę od pozwu w wysokości 600 zł, otrzyma po uprawomocnieniu się wyroku 300 zł zwrotu ze Skarbu Państwa, a ponadto sąd zobowiąże pozwanego do zapłaty na rzecz powoda kwoty 150 zł. Reasumując, ostateczne koszty poniesienie przez powoda na opłatę sądową wyniosą stronę powodową 150 zł. Jeżeli małżonkowie mają małoletnie dziecko/dzieci, do ww. opłaty dojdzie jeszcze opłata 75 zł na wynagrodzenie kuratora za dokonany przez niego wywiad, którą obie strony poniosą po połowie. W przypadku skomplikowanej sprawy, która nie zakończy się na jednej rozprawie, należy rozważyć możliwość złożenia przez powoda wniosku o zwolnienie go z obowiązku uiszczania opłaty 600 zł od pozwu o separację. Należy jednak wykazać, że nie można jej dokonać bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie i rodziny. Należy także pamiętać, że w przypadku uznania pozwanego za małżonka wyłącznie winnego za rozkład pożycia, zostanie on zobowiązany do zwrotu powodowi wszelkich poniesionych przez niego kosztów sądowych. Jeżeli natomiast małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci to wówczas możliwe jest orzeczenie separacji w postępowaniu nieprocesowym, jeśli o to zgodnie wnoszę oboje małżonkowie; opłata sądowa wynosi wówczas 100 zł.

Jeżeli pomiędzy małżonkami doszło do całkowitego i trwałego rozpadu małżeństwa i obie strony zajmą zgodne stanowisko w zakresie orzeczenia separacji bez orzekania o winie, sprawa o separację zakończy się najprawdopodobniej na pierwszej rozprawie.

• rozwód ostatecznie rozwiązuje małżeństwo. W przypadku separacji może ona trwać „do końca życia”, można ją na zgodny wniosek znieść i wrócić do wszelkich praw wynikających z zawarcia małżeństwa, można również złożyć pozew o rozwód i ostatecznie rozwiązać małżeństwo
• po orzeczeniu separacji nie można - jak to ma miejsce w przypadku orzeczenia rozwodu - powrócić do wcześniej noszonego nazwiska ani zawrzeć kolejnego związku małżeńskiego

Natomiast tak jak w przypadku rozwodu, Sąd w sprawie o separację, orzeka, o:

• winie w rozpadzie pożycia małżeńskiego stron (chyba że oboje zajmą stanowisko, aby sąd winy nie ustalał)
• władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi
• sposobie utrzymywania kontaktów z dziećmi (dotyczy to małżonków, przy których dzieci nie mają ustalonego stałego pobytu). Na zgody wniosek stron Sąd nie orzeka
• alimentach na rzecz wspólnych małoletnich dzieci
• sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego po separacji mieszkania
• podziale majątku wspólnego (jeżeli podział ten nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu) tj. w praktyce, gdy stanowisko obydwu stron w zakresie podziału jest zbieżne.